Ülker, her şeyi ithal eden ülke üzere görünen Çin’deki üretkenliği lisana getiren Ülker, büyük kentlerde ise çağdaş yaklaşımlarda ihmal edilmeyen tabiat dokunuşlarına dikkat çekti. Murat Ülker, Çin’den birçok da fiyat bilgisi paylaştı…
Murat Ülker’in “Efendi babanız Çin’i bilir miydi?” başlıklı yazısı…
Eski vakitte Jön Türklerden biri Paris’e masraf, dönünce ballandırarak anlatır; kısacası “Paris’i görmeyen eşektir deyince, etraftan sorarlar; Efendi babanız Paris’e gitmiş miydi?” Hayır, karşılığını verince de” eşşoğleşşek” yanıtını hak eder. Artık bu latifeyi Çin’e uyarlayabiliriz.
Ben birinci 80lerin başında gitmiştim Uzakdoğu’ya, o vakitten beri de giderim. Şükür, işlerim var oralarda. Birinci vakitler feciydi. Yemek için yola çıksanız, iştahınız kaçardı. Artık ise eskinin Paris’inden, bugünün Batı ülkelerinden fersah fersah ilerde …
GOYA; Gez Oturma Yerinde Artık dedikçe farklı kültürlere seyahatlerim ve keşiflerim devam ediyor. Bugün de size son devirde yaptığım Çin goyasından bahsetmek istedim. Çin deyince aklımıza artık kalabalıklığı ve Çin Malı lafı gelmemeli! Gelin neler gördüm, neler aklımda kaldı onları anlatayım. Bu ortada da okuduğum birkaç kitaptan Çin toplumu ile ilgili kimi bilgiler vereyim. Malum #mutluetmutluol düsturumuz.
Çin, birçok şeyi ithal ediyor fakat bildiğiniz üzere birçok şeyi de kendileri üretiyorlar. Mesela tüm ismini ezbere bildiğimiz Batılı otomobil markalarının üretimleri orada, hepsinin fabrikaları var. Artık Çin’in büyük kentlerinde trafik yoğunluğundan plaka sayısı kısıtlaması var. Plakalar açık artırma ile neredeyse ellibin Amerikan dolarına muadil satılıyor. Ancak elektrikli araçlar istisna, zira onlarda plaka kısıtlaması yok.
Görseldeki yerli elektrikli arabaları. BYD Build Your Dreams markalı otomobilin fiyatı bir milyon TL civarında.
Aynı vakitte Çin’de motosiklet kullanımı da epeyce yaygın, düz bir ülke Çin, kullanımı kolay. Motosikletler için de yeniden elektrikliler hariç plaka kısıtlaması mevcut, o nedenle her yerde elektrikli motosikletler kullanılıyor.
Çinliler çağdaş hayata epeyce çarçabuk adapte olmalarına karşın tıpkı vakitte eskiyi yaşatmayı seviyorlar. Eski usul mobilyaları da bu nedenle hala imal edip satıyorlar ve bu tanınan.
Çin biraz da yeni imar edilmiş ABD üzere geliyor bana. Zati çok büyük ve süratli bir nüfus artışı kelam konusu. Her sene neredeyse 10 tane 1,5 milyonluk kent oluşturmak zorunda kalıyorlar.
Şanghay’da kenti bölen bir ırmak var, ırmağın bir tarafı büsbütün yeni kent, başka tarafı ise eski kent.
Büyük binaların ön yüzleri eksiksiz irtibat ekranı olarak kullanılıyor.
Yalnız bir şey var, bugün Çin’deki kentleri birbirinden ayırmak oldukça güç. Yatırım yapmak, fabrika kurmak yahut rastgele bir yerdeki uzun vadeli projelere para bağlamak isteyenler için özellikle kıymetli bir sorun bu. Pek çok kent, gökdelenlerle kaplı onlarca gibisi ortasından sıyrılıp öne çıkabilmek için markalaşma çalışmaları yürüttü, lakin yeniden birbirinin birebir markalar üretmekten öteye gidemediler. Gerçekten Çin’de kendini Doğu’nun Cenevre’si olarak lanse eden en az yedi kent var (1).
Pekin: Pekin ruhu şunlardan müteşekkil: Vatanseverlik, Yenilikçilik, Kapsayıcılık ve Fazilet. Bu sözler kent çapında yapılan bir oylamayla belirlendi, seçime birkaç milyon Pekinli katıldı.
Chengdu: Muvaffakiyetin Başşehri, Renklerin Başşehri, Damak Tadının Başkenti
Chongqing: Chongqing’e gitmediyseniz Çin’i görmemişsiniz demektir.
Hangzhou: Seçkin ve Ahenkli, Cömert ve Açık Fikirli.
Hong Kong: Asya’nın Dünya Kenti.
Kunming: Burada Her Gün Bahar.
Ningbo: Dürüst, Pratik, Açık Fikirli, Yenilikçi.
Rizhao: Mavi Gök, Turkuaz Deniz, Altın Kum
Sanghay: Her Günü Muhteşem
Eski Çin meskenlerini, bizdeki geniş bahçeli konaklar üzere, millet bahçesi formunda restore ediyorlar.
Büyük merkezlere yakın eski yerleşim yerlerini turist çekmek için kullanıyorlar. Bugün bu eski meskenlerde yaşayanlar yok, fakat içerisini gezebiliyorsunuz. Eşyalar da tekrar birebir halde koruma edilmiş. Çabucak her yerde rastlayabileceğiniz bu meskenler içlerinde göller, çağlayanlar barındıran dev bahçeler aslında.
Şehirlerde ise çağdaşlaşma tesiri her yerde fakat tabiattan uzaklaşmama ve etraf odağını korumuşlar. Mesela yeni inşa edilmiş bin ağaçlı bir alışveriş merkezi ve rezidans kompleksi var.
Avm deyip geçmeyin, içinde Michelin yıldızlı restoran var. Bizim grup de kalabalık, hiçbiri birbirine benzemez bir gruptu; birimiz yurtdışında et yemez, birimiz balık yemez, biri vejetaryen. Derken biz tahlili Thai restoranına gitmekte bulduk. Epeyce hoştu yiyecekler.
Malum gittiğim her yerde elimden geldiğince sanat goyasına da vakit ayırmaya uğraş ediyorum. Burada da evvelden dersimi çalışmıştım, topladığım tekliflerin bir kısmını ziyaret edebildim. Birkaç çağdaş sanat galerisini gezdik, pop arka işler çok yaygındı, birçoğu da interaktifti.
M50 Şangay’ın sanat ortamının kentsel gettosu olarak geçiyor, restore edilmiş eski fabrika binaları aslında. Çağdaş ve çağdaş sanat galerileri daima yenilenen koleksiyonlarıyla, kentteki özgür sanatı görmek için en yenilikçi bir alan yaratmış M50’de.
Bir de dikkat ettim, müzelerinde kendi üretkenliklerinin yanı sıra dünyanın dört bir yanından eserler de ödünç getirmişler, Museum of Arka Pudong (MAP) müzesinde Napoli’den getirdikleri arkeolojik yapıtlardan tutun da National Museum’dan gelen yapıtlara kadar geniş bir seçkiyle karşılaştım…
Tabii market goyası da yaptık. Costco, Walmart üzere dünyadaki en ünlü market zincirlerinin şubeleri orada mevcuttur.