T24 Dış Haberler
Avrupa’da 2015 yılında yaşanan mülteci krizinin ardından Avrupa Birliği (AB), Suriye’deki savaştan kaçarak göç eden yaklaşık 4 milyon kişinin desteklenmesi, barındırılması ve yönetilmesi için Türkiye’ye 11 milyar eurodan fazla kaynak aktardı. Bu, AB tarihindeki en büyük “insanî yardım çabası” olarak bildirildi lakin göçmenlerin Türkiye’de kalmalarını sağlayarak AB’ye gelen sığınmacıları en aza indirmeyi hedefliyordu. Bu ölçü, Ankara’nın mültecileri denetim altında tutmasına yardımcı olmak üzere hudut güvenliği ve iltica süreçleri için yaklaşık 1 milyar euro da içeriyordu.
El Pais, Der Spiegel, Politico ve Le Monde’un araladığında bulunduğu 9 haber kuruluşunun Lighthouse Reports ile ortaklaşa yürüttüğü bir araştırmaya nazaran; Ankara son yıllarda AB tarafından finanse edilen bu altyapının birçoklarını, Suriyelileri, Afganları ve kendi ülkelerinde tehlike altında olan öbür bireyleri toplayıp zorla hudut dışı ederek mesken sahipliği yaptığı sığınmacıların sayısını azaltmak için kullanmaya başladı.
Rapor, bilgi edinme talepleriyle ulaşılan yüzlerce sayfa AB iç dokümanına dayanıyor. Araştırma kapsamında 37 eski tutuklu da dahil olmak üzere 100’den fazla kaynakla konuşuldu ve geri gönderme merkezlerindeki şartlara ait olarak görsel ispatlar tahlil edildi.
Araştırma bulgusu: AB fonları, hudut dışı için kullanılıyor
Araştırma sonucunda şu bulgulara ulaşıldı:
– AB, 2007 yılından bu yana Türkiye’deki geri gönderme merkezleri için sekiz yeni geri gönderme merkezi inşa etmek, 11 kabul ve barınma merkezini geri gönderme merkezine dönüştürmek ve yaklaşık 30 merkezde ekipman, bakım yahut işçi maaşları için ödeme yapmak da dâhil olmak üzere en az 213 milyon euro harcadı. Bu, AB tarafından Türkiye’de hudut ve göç idaresi için harcanan yaklaşık 1 milyar euronun bir kesimi.
– 22 geri gönderme merkezinde tutulan 37 eski tutuklunun 25’i istekli geri dönüş formlarını imzalamaya zorlandıklarını yahut baskı gördüklerini ya da istekleri olmadan kendi isimlerine formlar imzalatıldığını anlattı. 30’u da darp edildiklerini ya da başka tutukluların darp edildiklerine şahitlik ettiklerini bildirdi.
– AB tarafından toplanan bilgilere nazaran; geri gönderme merkezlerinde kendine ziyan verme ve şiddet olayları 2019’da 70 iken 2022’de 218’e yükseldi ve gözaltında tutuklanların avukatlara erişimi 2022’de yüzde 21 üzere bir düzeyde kaldı.
– AB tarafından finanse edilen geri gönderme merkezlerinde çalışan bir Türk memur ve bir tercüman, alıkonulanların istekli geri dönüş formlarını imzalamaya zorlandıklarını doğruladı. Her ikisi de şartları “bir hapishaneden daha kötü” olarak tanımladı.
– Türkiye ile Suriye ortasındaki iki hudut kapısındaki Suriyeli yetkililer, Suriyelilerin zorla hudut dışı edildiklerini doğruladı lakin Türk yetkililerin kendilerinden bu sayıları kaydetmemelerini istediğini aktardılar.
– Araştırma, Türkiye’den hudut dışı edildikten sonra gerçekleşen 2 mevti belgeledi. Ağustos 2023’te hudut dışı edildikten sonra Taliban tarafından öldürülen eski bir Afgan ordu subayı ve Haziran 2024’te bir rejim denetim noktasında tutuklanan Suriyeli bir erkek gözaltındayken öldürüldü.
– Üç Avrupalı diplomat ve eski bir AB Komitesi yetkilisi, AB fonlarının mültecilere yönelik hudut dışı ve suistimalleri kolaylaştırmak için kullanıldığına dair tasalarını kendi içlerinde lisana getirdiklerini lakin kaygılarının görmezden gelindiğini ya da harekete geçilmediğini söyledi.
|
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya‘nın 14 Ağustos’ta Sabah gazetesine verdiği mülakatta aktardıklarına nazaran; Türkiye’de şu anda 4 milyon 437 bin 329 kayıtlı yabancı bulunuyor. Bunların 3 milyon 103 bini Suriyeli. Yerlikaya’nın transferine nazaran son bir yılda 132 bin 288 Suriyeli, “gönüllü, inançlı ve onurlu” bir halde ülkesine geri döndü. Son 5 yılda ülkesine kendi isteğiyle dönenler ise 687 bin 706’yı buldı. Yerlikaya, “Sınır güvenliğine 950 milyon dolar (30 milyar lira) harcama yaptık, bu yıl da 136 milyon dolar (4.5 milyar TL) harcama olacak. Bu masrafı en az 10 sefer amorti ettik. 1253 kilometre güvenlik duvarı, 1715 devriye yolu, 1282 km aydınlatma, 36 kilometre sedde, 368 kamera ve algılayıcı, 198 adet asansörlü kule, 362 elektro optik kule, 284 termal kamera ve 139 keşif gözetleme aracını devreye soktuk” tabirlerini kullandı. |